Poortgebouw Zuiderziekenhuis

Stutwerk is aangebracht in de gangzones, diverse binnenwanden en plafonds worden cq zijn gesloopt, er wordt gewerkt aan het opdikken van de funderingen, het terrein voor de nieuwe gymzaal werd bouwrijp gemaakt en er is al geheid. Burgyanen Menno, Erwin, Johan, Richard, Carlo, Niels, Rob, Amber, Jilles, Coen, Jan en Arjan werken aan deze boeiende en complexe herbestemming.

Deze pagina is een groeidocument. In de loop van het project voegen we meer verhalen en foto's (van Arjen Veldt) toe. 

Technieklokaal in de kelder

Het Zuiderziekenhuis in Rotterdam heeft zeven jaar leeg gestaan. Dat vreet aan een gebouw. De kelder van het Poortgebouw stond lange tijd onder water. Nu dit bouwdeel een nieuwe bestemming krijgt als schoolgebouw, wordt de kelder verbouwd tot technieklokaal. Allereerst is de kelder leeggepompt. Op de muren en deuren is precies te zien hoe hoog het water heeft gestaan. De oude installaties zijn verwijderd en er zullen muren worden gesloopt om de gewenste ruimte te creëren. Aan de buitenranden van de kelder worden koekkoeken gemaakt voor daglichttoetreding. Fotograaf Arjen Veld legde het verval prachtig vast. #urbanphotgraphy

Een nieuwe gymzaal

Naast het Poortgebouw wordt een volledig nieuwe gymzaal gebouwd, in dezelfde stijl. Het terrein is gereed gemaakt. Onlangs zijn de heiwerkzaamheden uitgevoerd door Vroom Funderingstechnieken. Daarbij wordt voorzichtig gewerkt om zo min mogelijk trillingen te veroorzaken die het historische gebouw zouden kunnen beschadigen. Er wordt 22 meter de grond ingeboord, waarna spiraalvormige wapening wordt geplaatst en tenslotte beton wordt gestort.

Funderingen opdikken

De fundering van het Poortgebouw van het Zuiderziekenhuis in Rotterdam wordt opgedikt met beton. Om ruimte voor de lokalen te creëren wordt op de 1e en 2e verdieping over een lengte van 50 meter een dragende gangwand verwijderd. Deze wordt vervangen voor een stalen ligger met kolommen. Om de wijziging van belasting hiervan op te kunnen vangen wordt deze funderingsverbetering uitgevoerd.  Dit levert niet alleen een goede fundering op maar ook prachtige, ‘urban photography’ op. Mooi gedaan door onze fotograaf Arjen Veldt.

Van zusterkamers naar klaslokalen

De oude ‘hokjes’-indeling van het Poortgebouw van het Zuiderziekenhuis in Rotterdam maakt plaats voor ruime klaslokalen. Om de ruimte en de grootte van het pand te benadrukken, krijgen veel wanden en deuren grote glasvlakken. In het ontwerp wordt de oorspronkelijke stijl van het jaren-30 pand aangehouden, maar wel in een modern jasje. Voor de nieuwe indeling wordt de gangzone van het midden van het pand – met voorheen aan weerszijden zusterkamers - verplaatst naar de zijkant. Een van de voormalige gangmuren wordt over de gehele lengte verwijderd en vervangen door kolommen. Carlo en Rob plaatsten stutten zodat de muren veilig weggebroken kunnen worden.

Lokalen onder indrukwekkende kapconstructies

Het langgerekte Poortgebouw van het voormalige Zuiderziekenhuis in Rotterdam heeft op de hoeken twee vleugels. Hier worden lokalen ondergebracht. Daartoe wordt oude kamerindeling met plafonnetjes verwijderd. De kappen van de vleugels worden aan de binnenzijde geïsoleerd en afgewerkt met akoestische gipsplaat. De spanten blijven deels in het zicht. In een van de vleugels was eerder een deel van de vloer uit het pand gesloopt, die wordt nu weer teruggebouwd.

Aula met herinneringen aan het ketelhuis

Bij de herbestemming van het Poortgebouw van het Zuiderziekenhuis in Rotterdam krijgt het oude ketelhuis de functie van aula. Monumentale onderdelen zoals de loopbrug, de buizen, tegels en installatiekast worden behouden als herinnering aan de oude functie van de ruimte.
Het ketelhuis heeft een bijzondere bouwgeschiedenis, waarvan de stalen dakconstructie de stille getuige is. Het ontwerp door architect A. van der Steur  voor het Zuiderziekenhuis stamt uit 1926. In 1929 werd begonnen met de bouw. In de zware crisisjaren in de jaren ’30 moest het ontwerp voor het totale complex flink worden versoberd. Bijgebouwen waaronder die voor de zusters en voor de stookinstallatie, kwamen te vervallen en moesten in het poortgebouw, dat al klaar was, worden geïntegreerd. De zusters kregen een plek op zolder en in rechtervleugel werd de stookinstallatie geplaatst. Dit bouwdeel was in 1931 echter al klaar. Voor de stookfunctie moest het worden aangepast: het middeldeel (het gehele stuk onder de dakopbouw) werd verwijderd en ervoor in de plaats werd een nieuwe, stalen constructie geplaatst. De hoeken – herkenbaar aan de borstweringen – bleven staan. Zodoende hebben de hoeken een houten kapconstructie op dragende gemetselde muren, terwijl het middendeel bestaat uit een stalen draagconstructie met prefab betonnen platen. Bij het herstel van de buitenzijde is de stalen pui, die in zeer slechte staat was, weer in elkaar gezet en hersteld door smederij Meerkerk en geschilderd door Ham Schilders.

Schoorsteen weer functioneel

De schoorsteen is in het verleden tientallen meters afgetopt en was dus ooit veel hoger. De schoorsteen wordt onderdeel van de nieuwe installatie. De ventilatie-installatie gaat door de schoorsteen lucht uitblazen. We zijn nu aan het stoeien hoe we de grote luchtkanalen door de kelders bij de schoorsteen krijgen. Onder de grond zijn we de oude gemetselde kanalen van de oorspronkelijke stook installatie tegengekomen evenals een heleboel oude funderingsmuren, waar we doorheen moeten om de schoorsteen te bereiken. Als alternatief onderzoeken we een route buitenom.

Duurzaamheidsingrepen bij Poortgebouw: 300 nieuwe kozijnen

“Mijn kennis van kozijnen is 1.000 keer zo groot geworden de afgelopen maanden”, zegt werkvoorbereider Amber. Ze mat handmatig alle ramen van het Poortgebouw van het vm. Zuiderziekenhuis in Rotterdam op. De ramen zijn allemaal net een beetje anders. Nu het Poortgebouw de functie van schoolgebouw krijgt, zijn er vele ingrepen noodzakelijk om te voldoen aan het Bouwbesluit, de eisen van de brandweer en de eisen voor een gezond en duurzaam schoolgebouw. Dat betekent onder andere dat het hele pand voorzien wordt van achterzetwanden met daarin dus ook achterzetramen. Amber tekende 27 verschillende achterzetramen, sommige met 2 variaties (A en B) en anderen met variaties van A t/m W (23 variaties!).

Lees verder: Duurzaamheidsingrepen bij Poortgebouw: 300 nieuwe kozijnen.

Nieuwe functie, nieuwe indeling, nieuwe muren

Metselaar en leermeester Jan  en leerling metselaar Arjan (l) metselen nieuwe muren op in het Poortgebouw van het vm. Zuiderziekenhuis in Rotterdam. Om het Poortgebouw geschikt te maken als schoolgebouw voor het Zuider Gymnasium wordt de oude, hokkerige indeling worden aangepast ten behoeve van o.a. klaslokalen, een collegezaal, hallen, aula, toiletgroepen, directiekamers en al die ruimtes die in een school nodig zijn.

Plannen, voortgang en aanpassingen

Werkvoorbereider Amber en calculator Benno maakten een ronde door het Poortgebouw van het vm. Zuiderziekenhuis in Rotterdam om te bespreken hoe de grote hoeveelheden benodigde materialen het beste te documenteren voor gebruik en over oplossingen voor bepaalde onderdelen zoals de stalen binnenkozijnen. Op basis van die informatie maakt Benno zijn calculaties en stelt ze waar nodig bij. Amber gebruikt de informatie om materialen te bestellen en onderdelen te laten produceren, en ze zorgt dat de vaklieden weten welk onderdeel waar hoort. Projectleider Menno moet er ook nog chocola van kunnen maken voor de financiën.

Benieuwd hoe het uiteindelijk geworden is? 

Kijk dan hier: Restauratie en herbestemming Zuider Gymnasium af.