Subsidies en vergunningen beschermde monumenten
U bezit een beschermd monument. Wat nu?
In het erfgoedbeleid wordt u als eigenaar beschouwd als een tijdelijk hoeder van een pand dat mogelijk al eeuwenoud is. U bent in de bijzondere positie om bij te dragen aan het zorgvuldig doorgeven van uw monument aan de generaties na ons. De overheid ondersteunt u daarbij financieel, met subsidies, en inhoudelijk, door vergunning af te geven voor uw plannen. Wij helpen u graag op weg met onderstaande informatie.
Check uw status
Alles begint met die ene vraag: is uw pand een beschermd monument? U kunt hier checken of uw pand een beschermde status heeft als rijksmonument, provinciaal monument of gemeentelijk monument: Soorten monumenten.
Verstand van zaken
Het in stand houden van een monument vraagt behoorlijk wat kennis, want hoe weet u of uw historisch pand de status van beschermd monument heeft? Wat mag u wél aanpassen aan uw monument om er prettig gebruik van te kunnen maken? Kunt u uw pand een andere bestemming geven, bijvoorbeeld van kerkje naar woonhuis? Wat zijn de mogelijkheden om uw monument te verduurzamen?
Het restaureren/onderhouden van erfgoed is specialistisch werk en vraagt om gedegen vakkennis en vakmanschap. In de erfgoedsector zijn uitvoeringsrichtlijnen vastgesteld om de kwaliteit van restauratiewerkzaamheden te borgen. Restauratiebedrijven kunnen hun kennis van restauratie en vakmanschap aantoonbaar maken door een restauratiecertificaat te halen. Burgy Bouwbedrijf heeft bijvoorbeeld het certificaat Erkend Restauratiebouwbedrijf en het certificaat Timmerfabriek. U vindt alle informatie over op de website van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit.
Vergunningsplicht
Er is één ding zeker: voor ingrepen aan uw monument dient u altijd vóóraf een vergunning aan te vragen. Zo is er zekerheid dat uw ingrepen uw pand recht doen en er geen cultuurhistorische waarden verloren gaan. Uw aanspreekpunt voor vergunningen is uw gemeente.
Subsidies
De overheid heeft afhankelijk van het type monument verschillende subsidieregelingen. We geven u hier een kort overzicht van de regelingen en voor wie die bedoeld zijn. Bij Nadere uitleg kunt u verder lezen.
Woonhuizen
De woonhuissubsidie: bedoeld voor particuliere eigenaren van rijksmonumentale woonhuizen.
Niet-woonhuizen
De SIM* regeling: bedoeld voor eigenaren van rijksmonumentale niet-woonhuizen, woonboerderijen, landhuizen, buitenplaatsen en kastelen.
*SIM staat voor Subsidieregeling Instandhouding Monumenten.
Subsidie via de provincie
Iedere provincie heeft subsidiemogelijkheden. Omdat Burgy Bouwbedrijf gevestigd is in Zuid-Holland geven we de informatie over onze provincie.
Subsidiemogelijkheden bij de provincie Zuid-Holland: bedoeld voor eigenaren van rijksmonumentale niet-woonhuizen (uitgezonderd historische woonhofjes).
Woont u in een andere provincie. Kijk dan hier: Beleid per provincie.
Subsidie via de gemeente
Gemeenten bepalen hun eigen erfgoedbeleid. Dat betekent dat iedere gemeente zijn eigen regels en subsidies kent voor met name gemeentelijke monumenten. Omdat Burgy Bouwbedrijf gevestigd is in Leiden geven we de informatie over onze gemeente.
Subsidieregeling gemeente Leiden: bedoeld voor eigenaren van panden in de binnenstad Leiden.
Woont u in een andere gemeente? Kijk dan hier: Beleid per gemeente.
Financiering
Laagrentende lening bij het Nationaal Restauratiefonds: bedoeld voor eigenaren van gemeentelijke monumenten en rijksmonumenten.
Nadere uitleg
Woonhuizen
Voor particulier bewoonde rijksmonumenten is er de mogelijkheid een subsidie van 38% te krijgen op het subsidiabel onderhoud. Daartoe kan door de eigenaars zelf na afloop van ieder kalenderjaar tussen 1 februari en 1 mei een aanvraag worden ingediend bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Deze moet vergezeld gaan van een beknopte toelichting, een gespecificeerde offerte van een aannemer en alle facturen. RCE beoordeelt de subsidiabele kosten en verstrekt achteraf de subsidie; alle correcte aanvragen worden gehonoreerd.
Niet-woonhuizen
Voor het aanvragen van een subsidie voor het herstel van een rijksmonument, niet zijnde een woonhuis (volgens de definitie in de redengevende beschrijving van RCE, maar met uitzondering van boerderijen en pastorieën die weer wél onder deze regelingen mogen vallen – of het gebouw daadwerkelijk voor bewoning wordt gebruikt is niet van belang!) of een ander soort particulier bewoond monument zijn er twee opties; 1) de instandhoudingssubsidie (SIM) bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en 2) de provinciale restauratiesubsidies.
Van welke regeling (het beste) gebruik gemaakt kan worden is afhankelijk van een aantal factoren, met name van de herbouwwaarde van het monument en van de geraamde kosten voor het herstel. In alle gevallen geldt dat de subsidie in beginsel alleen wordt verstrekt over de subsidiabele kosten: de kosten voor de monumentale gebouwdelen en het herstel daarvan. Alle kosten voor nieuwe toevoegingen, installaties, verduurzaming, comfortverbetering en dergelijke zijn niet subsidiabel. Ook reconstructie van elementen die verloren zijn gegaan (luiken van een boerderij bijvoorbeeld) zijn niet subsidiabel.
1). Instandhoudingssubsidie (SIM, bij RCE)
Voor het regulier onderhoud aan een rijksmonument m.u.v. woonhuizen kan bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een subsidie worden aangevraagd in het kader van de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM). De subsidie bedraagt in beginsel 60% van de subsidiabele kosten. Voor monumenten die bedrijfsmatig commercieel geëxploiteerd worden is dit beperkt tot 40%. De maximale subsidiabele kosten bedragen jaarlijks 0,5% van de herbouwwaarde van het gebouw, waarbij geldt dat er altijd een aanvraag wordt gedaan voor een planperiode van 6 jaar in één keer. Als voorbeeld: stel dat de herbouwwaarde van een monument twee miljoen euro bedraagt; de subsidiabele kosten bedragen in dat geval voor 6 jaar maximaal 6 x 0,5% daarvan = € 60.000,- en de subsidie bedraagt dan 60% daarvan, ofwel € 36.000,-; dat wil zeggen € 6.000,- per jaar. Deze subsidie kan jaarlijks worden aangevraagd door vóór 1 april een aanvraag met een inspectierapport, herstelplan, bestek en meerjarig onderhoudsplan bij RCE in te dienen en kan dan ingaan in het daarop volgende jaar.
Alle voorbereidingskosten, waaronder het opstellen van genoemde stukken en indienen van een aanvraag, alsmede eventueel t.z.t. begeleidingskosten, maken onderdeel uit van de totale onderhoudskosten in het kader van de SIM en zijn daarom in beginsel subsidiabel.
De kans op toekenning van een subsidie is afhankelijk van het subsidiebedrag, omdat lagere aanvragen altijd voor gaan op hogere aanvragen. In de regel is een aanvraag met subsidiabele kosten tot ca. € 300.000,- redelijk kansrijk gebleken in de afgelopen jaren. Voor grotere monumenten met hogere subsidiebedragen is er een specifieke categorie waarvoor een eigen subsidiebudget is gereserveerd. Dat budget is vrij beperkt en wat kansrijk is en wat niet, laat zich daardoor wat lastiger zeggen. Werelderfgoed en Professionele Organisaties voor Monumentenzorg (erkende “POM’s”) gaan bij de verdeling altijd voor.
2) Provinciale restauratiesubsidie
De provinciale regelingen verschillen per provincie. In de provincie Zuid-Holland is het bijvoorbeeld mogelijk voor restauraties met subsidiabele kosten > € 100.000,- een restauratiesubsidie aan te vragen. De betreffende subsidieregeling kent een tamelijk complexe methodiek waarbij het beschikbare budget wordt verdeeld op basis van het toekennen van punten voor specifieke eigenschappen van het monument en de aard van de aanvraag. In algemene zin geldt dat hoe slechter de bouwtechnische staat van het gebouw is, hoe meer punten er worden gegeven. Een groot aantal punten wordt gegeven aan herbestemmingen. Daarnaast worden er punten verdeeld op basis van het percentage subsidie dat gevraagd wordt: dit moet door de aanvrager zelf worden bepaald (tussen 0 en 50%). Hoe hoger het gevraagde percentage, hoe minder punten. Daarnaast zijn er nog een paar punten extra verkrijgbaar voor bijvoorbeeld leerlingbouwplaatsen, maar die maken het verschil niet. Het maximale subsidiebedrag bedraagt één miljoen euro.
De eisen die de provincie aan een aanvraag stelt zijn vrij hoog. Ingediend moeten worden o.a. een bouwhistorische verkenning (reeds beschikbaar), een restauratieplan en een meerjarige onderhoudsbegroting voor de instandhouding na de restauratie. Daarnaast moeten de volgende stukken worden ingediend:
- Begroting in het door de provincie opgestelde model;
- Een bouwkundig bestek;
- Een plantoelichting;
- Een exploitatiebegroting;
- Diverse bewijzen van verzekering, KvK-inschrijving enz.;
- Bewijs van het aanvragen van de omgevingsvergunning voor de voorgenomen werkzaamheden – of de verleende vergunning;
- In geval van herbestemming: een bouwhistorische verkenning.
Het indienen is éénmaal per jaar mogelijk, steeds voor het einde van februari van ieder jaar.
Indien er een aanvraag wordt gedaan in het kader van deze regeling, kan er daarna tot 1 juli ook een aanvullende aanvraag worden gedaan voor eventuele kosten ten behoeve van het verbeteren van de toegankelijkheid voor mindervaliden en het verbeteren van de duurzaamheid; daarvoor kan 50% van de te maken kosten worden gesubsidieerd, tot een maximum van € 100.000,- .
Herbestemming en wind- en waterdichthouden
De RCE heeft (ook weer voor niet-woonhuizen) subsidiemogelijkheden voor het opstellen van plannen voor herbestemming (herbestemmingssubsidies, 70% van de kosten tot max. ca. € 7.500,- incl. btw). Als een dergelijke subsidie wordt gevraagd, zijn er aanvullend voor die monumenten ook nog subsidies van enkele tienduizenden euro’s bij RCE mogelijk voor tijdelijke maatregelen voor wind- en waterdichthouden van die gebouwen.
NB Met plezier doen wij ons uiterste best om u van betrouwbare informatie te voorzien. U kunt echter geen rechten ontlenen aan de verstrekte informatie.
