Binnenhof - Eerste Kamer en Raad van State
Grondige renovatie van acht eeuwen geschiedenis
Het Binnenhofcomplex is een 800 jaar oud monument. Om dit bijzondere, historische erfgoed ook voor toekomstige generaties goed bruikbaar te maken, is een grondige renovatie noodzakelijk. Daarbij worden bouwkundige gebreken verholpen en krijgen de gebouwen ter verduurzaming nieuwe technische installaties. Ook worden de veiligheidsvoorzieningen naar het huidige, noodzakelijke niveau gebracht.
De restauratie is in volle gang. Op deze pagina worden regelmatig updates geplaatst.
Foto: Arjen Veldt
Het renovatieproject is in drie grote clusters verdeeld; Eerste Kamer en Raad van State, Tweede Kamer en ministerie van Algemene Zaken. Burgy draagt als gespecialiseerde aannemer trots bij aan de renovatie en restauratie van de panden van de Eerste Kamer en Raad van State in nauwe samenwerking met Heijmans.
In mei 2020 tekenden het Rijksvastgoedbedrijf en Heijmans een samenwerkingsovereenkomst voor de renovatie van de gebouwdelen Eerste Kamer en Raad van State van het Binnenhof. Heijmans wilde hierbij samenwerken met Burgy Bouwbedrijf. Daar zijn we natuurlijk supertrots op! ‘Met Heijmans, in combinatie met Burgy, halen we een goede, betrouwbare bouwpartner binnen, die zowel deskundig is in het renoveren van monumentale gebouwen, als die de schaal en de ervaring heeft om een bouwproject met deze omvang goed aan te kunnen. We zetten met deze overeenkomst een belangrijke stap in de voortgang van het project’, aldus een statement vanuit de projectdirectie.
Tijdens de renovatie komt een scala aan werkzaamheden voorbij, zoals demontage van onderdelen voor archeologisch onderzoek, beschermen van aard- en nagelvaste historisch onderdelen, helpen bij het verwijderen van een schilderij van monumentale proporties, het bouwen van bouwschuttingen voor een veilige bouwplaats, noem maar op. Op deze pagina zijn verschillende stappen te volgen.
Trekstangen in de plenaire zaal van de Eerste Kamer
In de plenaire zaal van de Eerste Kamer van het Binnenhof in Den Haag zijn tijdelijke trekstangen geplaatst om de kapconstructie te beschermen tijdens de ingrijpende werkzaamheden aan het Binnenhof. Eerder brachten we de kapconstructie al minutieus in kaart. Het gebouw van de Eerste kamer is in 1655 gebouwd. Bij verbouwingen in 1733, 1885 en 1913 zijn al verschillende aanpassingen gedaan aan de kapconstructie.
Om de trekstangen aan te brengen zijn in de plenaire zaal twee rolsteigers opgebouwd, waartussen een loopbrug is geplaatst. Om de beide spantbenen aan elkaar te koppelen, zijn delen van het plafond gedemonteerd, gecodeerd en ingekist opgeslagen in het speciale Binnenhofdepot voor interieuronderdelen. Na het aanbrengen van de trekstangen wordt nagemeten of de positie precies goed is. Dit wordt vastgelegd in het kwaliteitsverslag en dient als nulpunt. Vervolgens wordt de trekstang op spanning gebracht. Met prisma’s worden eventuele veranderingen gemonitord.
Voorman Henry deed in het kader van zijn opleiding Professional Restauratie onderzoek naar de kapconstructie. Lees verder: Mooie onderzoeksopdracht voor voorman Henry
Versterking nodig
Op het Opperhof zijn de funderingen van de gebouwen van de Eerste Kamer en de Raad van State versterkt. Om verzakkingen tijdens de werkzaamheden te voorkomen zijn de galerijen langs de gebouwen gestut met formelen. De gebouwen worden zorgvuldig in de gaten gehouden. Overal op het gebouw zijn prismaatjes aangebracht. Met een elektrisch waterpasinstrument worden steeds drie punten ingemeten, dat geeft een zeer nauwkeurige positiebepaling. Met meetapparatuur wordt continu gemonitord of er ook maar de geringste veranderingen optreden.
In 1868 werden de bogen ook gestut, maar dan vanwege het verval. Interessant om te zien hoe de stut rechts een prachtig getimmerd object op zich is. Het is moeilijk voor te stellen, maar in die tijd werd de sloop van het Binnenhof overwogen. Gelukkig is het daar niet van gekomen en vond van 1879 tot 1883 een grootscheepse restauratie plaats. We werken hier echt in de voetsporen van vele generaties vaklieden voor ons.
Opname en documentatie gevels
Henry, Peter en Angus hebben met de hoogwerker opnames gemaakt van de gevels van de gebouwen van de Eerste Kamer en de Raad van State. Peter neemt de schades op en Angus verwerkt de bevindingen direct in de tekeningen in het BIM-360model op de iPad. Voor de leien, het natuursteen en het lood/zinkwerk hebben we gespecialiseerde ambachtelijke bedrijven bij het onderzoek betrokken.
De lange geschiedenis van het Binnenhof met zijn verbouwingen, restauraties en uitbreidingen is in grote stappen goed te volgen blijkt uit de bouwhistorische onderzoeken. Maar wil je weten wat er precies is gedaan of hoe bepaalde zaken zijn aangelegd, dan is daar nauwelijks iets over vastgelegd. Nu werken alle betrokken partijen samen in het digitale platform BIM360, waarin alle projectinformatie wordt opgeslagen en geregistreerd, vanaf de ontwerpfase tot en met de beheer- en onderhoudsfase.
In de BIM360 omgeving kunnen alle 2D-plattegronden en geveltekeningen worden ingeladen en worden gevuld met vraagstukken van de architecten, constructeur en aannemers. Iedere vraag wordt op tekening aangegeven door een eigen ‘pin’ met identieke code. Hieraan kan alle informatie in tekst en beeld, zoals schade-opnames of de conditie van onderdelen en uiteindelijke (herstel-)werkzaamheden, worden gekoppeld. Hierdoor is bij toekomstig beheer terug te vinden hoe zaken zijn aangepakt.
Een spannende operatie aan het Buitenhof
Op de plek waar nu een standbeeld staat van Koning Willem II, wordt een uitkijktoren voor het publiek gebouwd. Vanaf 35 meter hoogte kunnen bezoekers straks uitkijken over Den Haag en het Binnenhof, dat gesloten is voor de grootscheepse renovatie. Het beeld moest dus verplaatst worden. Het beeld is een replica uit 1924 van het ruiterstandbeeld van Antonin Mercié en Victor Peter uit 1884, dat op het Place Guillaume II in Luxemburg staat.
Om het beeld veilig van zijn plaats te kunnen halen, is er een steiger omheen gebouwd. Daarna is het beeld van de sokkel gedemonteerd. Vervolgens is ook het plaatmateriaal rondom de sokkel gedemonteerd en werd zicht baar hoe de sokkel precies is geconstrueerd. Dit wordt goed gedocumenteerd om, na de renovatie, het beeld weer op dezelfde wijze terug te kunnen plaatsen. Het beeld wordt waar nodig hersteld. Het is nog de vraag of het beeld wordt opgeslagen of een tijdelijke standplaats elders in de stad krijgt.
In de sokkel van het standbeeld werd een bijzondere historische vondst gedaan: een loden kistje ter grootte van een schoenendoos. ‘Oorkonde 29 januari 1925’ stond in het cement rondom het kistje gegraveerd. De historische vondst bevat oorkondes, boeken, foto’s en zelfs een lofdicht op Willem II, de held van Waterloo. Lees verder over de vondst: Burgemeester Jan van Zanen opent geheimzinnige tijdcapsule.
Demontage parketvloer Volle Raadzaal Raad van State
Het Burgy-Binnenhofteam heeft hard gewerkt aan het documenteren en demonteren van de parketvloer uit de Volle Raadzaal in het gebouw van de Raad van State. Onder de vloer wordt archeologische onderzoek gedaan naar de fundering van het gebouw. De Volle Raadzaal heeft een prachtig historisch interieur dat nog grotendeels intact is en na renovatie van het Binnenhof wordt teruggeplaatst.
Lees verder: Demontage vergadervloer Raad van State vraagt geduld en precisie.
Foto: Arjen Veldt
Veilig opslaan van historische interieuronderdelen
Het demonteren en inkisten van de monumentale wandpanelen van de Volle raadzaal van de Raad van State is minutieus en tijdrovend werk. De Art Deco elementen uit 1922 worden gemerkt, gefotografeerd en voorzichtig gedemonteerd. Hierna worden ze ingepakt en ingekist in door ons op maat gemaakte kisten. De kisten worden voorzien van ventilatieroosters en wielen, waarna ze op transport gaan naar een geconditioneerde opslag. In de afbouwfase worden de elementen weer teruggebracht en op hun oude plek gemonteerd. De wandpanelen en plafondbalk betimmeringen worden gedemonteerd, zodat ze niet beschadigen tijdens de geplande werkzaamheden aan dit deel van het gebouw.
Lees verder: Historische interieuronderdelen Raad van State Binnenhof veilig opgeslagen.
Foto: Arjen Veldt
Koning Willem II verlaat pand via het raam
Het prachtige schilderij, een staatsieportret van Koning Willen II door kunstenaar Jan Kruseman, heeft een aanzienlijk formaat en past niet door de deur. Onze vaklieden demonteerden een onderraam en bovenlicht zodat het schilderij veilig naar buiten gebracht kon worden. Daarna is het raam en bovenlicht weer netjes teruggeplaatst.
Lees verder: Koning Willem II verlaat de Eerste Kamer.
Foto: Tineke Dijkstra/Rijksvastgoedbedrijf
Documentaireserie ‘Ondertussen bij de Hofvijver’
De renovatie van het Binnenhof is zonder overdrijven het meest spraakmakende bouwproject van Nederland. Wat een eer om in samenwerking met Heijmans bij te mogen dragen aan de werkzaamheden aan de gebouwdelen Eerste Kamer en Raad van State. Neem een kijkje met Splinter Chabot in dit doolhof van monumenten met een geschiedenis die 800 jaar teruggaat in de prachtige documentaireserie ‘Ondertussen aan de Hofvijver’.
Bekijk alle afleveringen hier: Ondertussen bij de Hofvijver.
Ben je enthousiast geworden?
Bekijk dan hier de mogelijkheden voor een leerwerkplek, een stageplaats of een baan bij Burgy Bouwbedrijf: Werken en leren.
Foto: Burgy Bouwbedrijf