Hofjes van Staats en Noblet

Locatie
Haarlem
Opdrachtgever
Stichting tot Instandhouding van de Hofjes van Staats en van Noblet
Architect
TPAHG Architecten
Burgy Bouwbedrijf Restauratie Projectleider Vincent
Meer weten?
Vraag het Vincent!
Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem
Dit artikel delen
Facebook Twitter Email LinkedIn

Groot onderhoud aan het Hofje van Staats in Haarlem

Haarlem is dé hofjesstad van Nederland met maar liefst 20 bewaard gebleven, historische hofjes en twee moderne hofjes uit 2001. Deze hofjes werden gebouwd om alleenstaande vrouwen op leeftijd (50 jaar of ouder) te huisvesten. De Hofjes van Staats (1730) en van Noblet (1760), die onder één bestuur vallen, hebben nog altijd deze functie. Het Burgy-team,  bestaande uit timmerlieden Eelke, Yaïr, Sabine, Jan- Willem, metselaar Ringo, voorman Henry en projectleider Vincent, hebben in samenwerking met TPAHG architecten en gespecialiseerde onderaannemers groot onderhoud aan beide hofjes uitgevoerd. De uitvoeringsregeling subsidie restauratie rijksmonumenten van de provincie Noord-Holland maakt het groot onderhoud mede mogelijk.

Aan de hand van het instandhoudingsplan dat is opgesteld door TPAHG architecten, hebben we de buitenschil van de gebouwen van de hofjes aangepakt en de verzakte bestrating verholpen. Door de jaren heen hebben verschillende vaklieden aan het rijksmonument gewerkt en dat zag je. We hebben daar weer één lijn aangebracht binnen de mogelijkheden van het budget.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

In 2019 heeft TPAHG architecten een onderzoek gedaan naar de conditie van de twee rijksmonumenten, wat is verwerkt in een bestektekening. Op het eerste gezicht kun je niet exact zien wat goed is en wat niet. Daarom hebben we met een klein team één tot anderhalve maand onderzoek gedaan om te kijken wat overeenkomt met de realiteit. In een Snagstream rapportage zijn de bevindingen vastgelegd in de vorm van opmerkingen en foto’s. Dat is toegevoegd aan het bestek.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Yaïr en Sabine herstelden de luiken van het Hofje van Staats in Haarlem. De luiken zijn opgeklampt met mes en groef. De uitvoering is aan de dunne kant waardoor de naden bij warmte te ver open kunnen gaan staan.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Bij een eerdere restauratie zijn de naden uitgefreest en met epoxy gevuld. Dat vinden we jammer want een luik moet juist kunnen werken. Deze aanpak is helaas niet reversibel (ongedaan te maken), waardoor we genoodzaakt waren de naden opnieuw uit te freezen en met expoxy te vullen. 

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Wat is een hofje zonder weelderige planten? Ze maken deel uit van de charme van een hof, maar bij het Hofje van Staats zien we dat planten tegen de gevel (ook die in potten) vochtproblemen kunnen veroorzaken.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Een aantal kozijnen zijn aangetast door houtrot. Eelke heeft de onderste, aangetaste delen van de stijlen vervangen door nieuwe delen in Oregon pine.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Bij de opname van de werkzaamheden bij het Hofje van Staats was al gezien dat het lijstwerk van de dakkapellen is aangetast door houtrot. Nadat Jan-Willem het lijstwerk had gedemonteerd, werd de omvang van de schade pas echt zichtbaar. De gootbodem, muurplaat, dakbeschot, onderdorpels en de onderste 40 centimeter van de kozijnstijlen moesten worden vervangen. Het is zaak daarbij stapje voor stapje te werk te gaan en de zaak van onderaf weer op te bouwen. En natuurlijk iedere dag het werk waterdicht achter laten om de volgende dag weer verder te gaan.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

De mooi bestrating van het Hofje van Staats vertoont verzakkingen. Hier en daar levert dat risicovolle situaties op. Er kan zomaar een gat ontstaan van 50 bij 50 centimeter en 40 centimeter diep. Na nader onderzoek lijkt het erop dat ratten gangen onder de bestrating graven. Een lastig probleem om op te lossen. Als we een gat aantreffen storten we het vol met grint, waarna we de bestrating weer in het mooie patroon terugleggen. Er is een meerjarenplan opgesteld om stap voor stap alle doorgangen voor ratten af te sluiten.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem

Lees meer over de bijzondere context en de samenwerking rond dit project: Groot onderhoud aan eeuwenoud erfgoed

De Hofjes van Staats en Noblet functioneren nog altijd in de historische structuur met regenten en opzichteressen en de bewoners zijn allen dames van boven de 50 jaar.

Hofje van Staats

Het Hofje van Staats is vernoemd naar de stichter, IJsbrand Staats. Staats was een rijke Haarlemse garenreder- en handelaar, die zijn erfenis geheel en al bestemde voor de bouw van een hofje van 30 woningen. Na zijn overlijden in 1729 werd zijn garenrederij verkocht. Van 1730 tot 1733 werd het hofje gebouwd naar ontwerp van Hendrik de Werff, onder leiding van architect Abraham Kleyn. Bij de renovatie eind jaren ’80 van de vorige eeuw is het aantal woningen teruggebracht tot twintig. De luiken zijn geschilderd in zwart en geel, de kleuren van het wapen van Staats.

Hofje van Noblet

Het Hofje van Noblet werd in 1761 gebouwd uit de nalatenschap van Leonard Noblet en zijn zussen Sara en Geertruida, die allen geen wettige nabestaanden hadden. De huizen van het hofje zijn gebouwd in de tuin van het huis van de familie Noblet, Haerlem en Spaargesigt. Er werden twintig huizen gebouwd. In 1992 is het hofje gerenoveerd en is het aantal huizen teruggebracht van 20 naar 16. Het voormalig huis van de familie Noblet doet nu dienst als woning van de beheerder en als regentenkamer.

Burgy Bouwbedrijf Groot Onderhoud Hofje van Staat Haarlem