PROJECTGEGEVENS

• Opdrachtgever: particulier
• Architect: VVKH Architecten
• Bruto verbouwd oppervlak: 707 m2
• Doorlooptijd: 1 jaar en 4 maanden
• Datum van uitvoering: Februari 2024 tot en met mei 2025

Oorzaken en aanpak houtrot

Het monument heeft te lijden gehad onder vochtproblemen. Door de losliggende en missende dakpannen en achterstallig onderhoud kon er lekwater in de gevels komen. Ook de inpandige hemelwaterafvoer, de vervanger van de historische Keulse goot, lekte. Alle onderdelen van de dakgoot tussen het torentje op de hoek en de gemetselde dakkapel die in aanraking kwamen met de vochtige gevel – het ronde raam, de dakgoot, balkkoppen – waren aangetast door houtrot.

Rond raam

Gert, timmerman in onze timmerfabriek, heeft het ronde kozijn met de Proliner ingemeten. Ter controle is een mal gemaakt. Na akkoord op de mal kon Gert aan de slag met het kopiëren van het ronde raam met gebruik van onze CNC-machine.

Bij de plaatsing heeft Corwin het loodwerk onder de dorpel geplaatst. In de oude situatie lag het lood op de dorpel maar dit veroorzaakte vochtproblemen en dus houtrot. Een mooie verbetering!

Dakgoot voorzijde

De dakgoot aan de voorzijde is fraai gedecoreerd met prachtig bewerkte klossen (op de foto op de voorgrond zichtbaar), een kroonlijst en een architraaf. Alle delen van de goot die in aanraking kwamen met de vochtige gevel zijn aangetast door houtrot.

De klossen en het lijstwerk hingen buiten de gevel, waardoor ze gespaard zijn gebleven. Corwin demonteerde de gehele goot. In de op de eerste verdieping ingerichte timmerwerkplaats verwijderde hij alle door houtrot aangetaste onderdelen. Met de historische onderdelen die behouden konden worden en met gekopieerde onderdelen timmerde hij een nieuwe goot op een nieuw raamwerk. Inmiddels is de goot geplaatst en in de voorlak gezet.

Dakkapellen kantoordeel

De rechthoekige dakkapellen en de dakkapel met het halfronde dak op het kantoordeel van het pand zijn hersteld. Daarbij zijn alle door houtrot aangetaste delen verwijderd en vervangen.

Ook het zinkwerk van de dakkapel met het halfronde dak is vervangen. Corwin, Joey en Gianni hebben de dakpannen pal rond de dakkapel precies op maat geslepen.

Bij de dakkapellen hebben Corwin en Joey een verbeterde manier bedacht om het loodwerk te bevestigen. Voorheen was het lood gespijkerd. Door de gaatjes van de spijkers kroop water met als gevolgd houtrot in de dakkapel.

Terug spijkeren was daarom geen optie. Corwin en Joey hebben de detaillering verbeterd door in het hout een sleufje te frezen waar het lood in is geplaatst. Zo is de loodwerkaansluiting waterdicht.

Verbetering afwatering en draagkracht plat dak

Op het platte dak tussen de zadeldakjes wordt een dakterras gecreëerd. Ook wordt de warmtepomp hier geplaatst en het dak wordt van buitenaf geïsoleerd. Hierop is de oorspronkelijke balklaag niet berekend en dus is de ligger van het hoofdspant verzwaard.

Ook hier is een vochtprobleem opgelost. Op het platte dak bleef water staan. Om dit op te lossen is in het verleden een gat in het dak gezaagd met een inpandige regenpijp. Nu is de ligger van het hoofdspant drie centimeter omhoog gedraaid en het gat in het dak is dicht gemaakt.  Daardoor is er weer afschot op het platte dak en stroomt het hemelwater naar de bestaande dakgoot.

Verduurzaming is altijd maatwerk

Op basis van het verduurzamingsadvies, opgesteld door EPos Energie-Prestatie Advies en Energie-Adviesburo Kroon, wordt een aantal maatregelen doorgevoerd om het energielabel te verhogen. Aan onze vaklieden de opdracht om de verduurzamingsmaatregelen goed te integreren in het monument.

Ter verduurzaming worden voorzetwanden met het biobased isolatiemateriaal Isovlas geplaatst. De beglazing wordt vervangen door een combinatie van vacuümglas en monumentenglas. Op een aantal plekken wordt achterzetbeglazing geplaatst. De vloeren en het dak worden geïsoleerd. Er worden zonnepanelen geplaatst op de hellende dakdelen. Het pand krijgt vloerverwarming en een warmtepomp en kan van het gas af.

Dakisolatie

Het dak wordt van buitenaf geïsoleerd. Bij het afnemen van de dakpannen werd op een aantal plekken, met name in de kap van de fabriek, houtrot aangetroffen. Hier is het dakbeschot vervangen. Door de isolatie wordt het dakpakket dikker.

Het maken van goede aansluitingen bij de dakkapellen en op de goot vragen het nodige vakmanschap. De historische kruispannen worden na isolatie weer teruggelegd. De nokvorsten worden voorzien van ondervorsten en geschroefd. Op het platte dak tussen de zadeldakjes wordt een dakterras gecreëerd.

Inpandige hemelwaterafvoer

Op de zolder van het kantoordeel is een inpandige regenpijp van hemelwaterafvoerbuis aangetroffen. Helaas lek, dus dat veroorzaakte een deel van het aanwezige houtrot. De historische Keulse goot, een open houten goot bekleed met zink, hangt ernaast. De hemelwaterafvoer wordt vervangen en weggewerkt in de voorzetwand.

Alle balkkoppen op de zolder van het kantoordeel van het pand bleken rot. De balken zijn vervangen. De delen van de verwijderde balken die nog in orde zijn, worden bewaard om elders te hergebruiken.

Manoeuvreren

Het Waaning-Tillypand ligt in een van de smalle, sfeervolle straatjes in de Vijfhoek in de historische binnenstad van Haarlem. De steiger is hierop aangepast: op de begane grond smal, ter breedte van de stoep en daarboven breder zodat de vaklieden kunnen manoeuvreren. Het aanvoeren van het steigermateriaal vroeg ook om de nodige manoeuvreerkunsten van Mustafa en Tycho.

Historie

Het gebouw van Waaning Tilly is ontworpen door architect J.H. Welsenaar in een eclectische stijl, verwant aan het door Berlage beïnvloede rationalisme. Het hoekpand met zijn fraaie, historische interieur vormde het kantoor met aangrenzend de fabriek. Aan de andere kant van de binnenplaats bevond zich de kokerij. De gevelsteen met het jaartal 1696 verwijst naar het jaar waarin de Haarlemmer Claes Tilly de Haarlemmerolie uitvond. In het bouwplan van mei 1907 is de ruimtelijke contour van de nieuwbouw geschetst op foto’s van de destijds bestaande situatie van Doelstraat 13 (zie foto onderaan). Om de Haarlemmerolie fabriek van Waaning Tilly te realiseren werden zeven bestaande panden afgebroken.

PARTNERS

• Lood- en zinkwerk: Installatiebedrijf J.C. Kersbergen
• Schilderwerk: Van Kesteren Schilders

Ben je enthousiast geworden?

Bekijk dan hier de mogelijkheden voor een leerwerkplek, een stageplaats of een baan bij Burgy Bouwbedrijf: Werken en leren.